سیستم‌های تهویه مطبوع و تبرید قلب تپنده بسیاری از ساختمان‌ها، مراکز اداری، هتل‌ها و حتی منازل مسکونی هستند. عملکرد این دستگاه‌ها به شدت وابسته به سلامت چرخه تبرید و وجود مبرد با مقدار و کیفیت صحیح است. دو عملیات مهم که در نصب و سرویس سیستم‌های تهویه نقشی حیاتی دارند، وکیوم (Vacuuming) و شارژ مبرد (Refrigerant Charging) هستند.
اگر وکیوم به‌درستی انجام نشود، رطوبت و گازهای غیرقابل تقطیر در مدار باقی می‌مانند و مشکلاتی مثل یخ‌زدگی شیر انبساط، کاهش راندمان، افزایش مصرف برق و حتی سوختن کمپرسور رخ می‌دهد. همچنین شارژ اشتباه مبرد نیز می‌تواند منجر به افزایش فشار غیرمجاز، کارکرد ناپایدار سیستم و کاهش عمر تجهیزات شود.
به همین دلیل، آشنایی با مراحل گام‌به‌گام وکیوم و شارژ مبرد، همراه با شناخت خطاهای رایج، اهمیت زیادی دارد. در این مقاله، ابتدا به تجهیزات موردنیاز و مراحل کامل وکیوم می‌پردازیم و سپس خطاهایی را که تکنسین‌ها اغلب مرتکب می‌شوند بررسی می‌کنیم.
در صورتی که قصد خرید تجهیزات تهویه یا دریافت مشاوره تخصصی در زمینه نصب و سرویس سیستم‌های تبرید دارید، سایت
فرااکسیژن مرجع مطمئن شماست. برای استعلام قیمت یا سفارش، می‌توانید همین حالا با شماره
09202720270 تماس بگیرید.
تجهیزات مورد نیاز برای وکیوم و شارژ مبرد
برای اینکه عملیات وکیوم و شارژ مبرد به درستی انجام شود، نیاز به مجموعه‌ای از ابزارها و تجهیزات دارید. هر یک از این ابزارها نقشی حیاتی در کیفیت و ایمنی کار ایفا می‌کنند.
۱. پمپ وکیوم (Vacuum Pump)
وظیفه: تخلیه هوا، بخار آب و گازهای غیرقابل تقطیر از مدار تبرید.
ویژگی مهم: توان مکش مناسب (CFM بالا) و روغن سالم.
نکته: پمپ وکیوم با روغن آلوده یا قدیمی نمی‌تواند فشار نهایی پایین را ایجاد کند.
۲. میکرون گیج (Micron Gauge)
برای اندازه‌گیری دقیق میزان خلأ ایجادشده در سیستم.
مانومترهای معمولی دقت کافی ندارند، بنابراین میکرون گیج ابزار استاندارد برای کنترل کیفیت وکیوم است.
مقدار قابل قبول: بسته به سازنده سیستم، معمولاً بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ میکرون.
۳. مانفولد گیج (Manifold Gauge Set)
شامل دو یا سه گیج فشار و شیلنگ‌های مخصوص.
برای اتصال به مدار تبرید و کنترل فشار و دما هنگام وکیوم یا شارژ مبرد.
۴. ترازو دیجیتال (Refrigerant Scale)
برای شارژ دقیق مبرد بر اساس وزن.
عدم استفاده از ترازو باعث شارژ بیش از حد یا کم شارژ می‌شود.
۵. سیلندر مبرد استاندارد
بسته به نوع دستگاه و مبرد مورد نیاز (R22، R134a، R410A، R32 و غیره).
همیشه باید برچسب دستگاه را بررسی کنید تا از نوع مبرد مجاز مطمئن شوید.
۶. نیتروژن و رگلاتور (Nitrogen + Regulator)
برای تست نشتی سیستم و تخلیه ناخالصی‌ها پیش از وکیوم.
فشار تست معمولاً بین 200 تا 300 psi بسته به نوع سیستم.
۷. تجهیزات ایمنی فردی (PPE)
دستکش مقاوم در برابر سرما و مواد شیمیایی
عینک ایمنی
کفش ایمنی
مراحل گام‌به‌گام وکیوم سیستم
مرحله ۱: تخلیه مبرد قدیمی (Recovery)
قبل از شروع وکیوم، اگر سیستم دارای مبرد است، باید آن را طبق اصول ایمنی و محیط‌زیستی تخلیه کنید. هرگز مبرد را به جو رها نکنید؛ از دستگاه ریکاوری و سیلندر مخصوص استفاده کنید.
مرحله ۲: تست نشتی با نیتروژن
پس از خالی کردن مدار، با نیتروژن سیستم را تحت فشار قرار دهید تا از عدم وجود نشتی مطمئن شوید. در صورت وجود نشتی، ابتدا آن را برطرف کنید.
مرحله ۳: اتصال مانفولد و پمپ وکیوم
شیلنگ مرکزی مانفولد را به ورودی پمپ وکیوم متصل کنید و شیرهای گیج را باز کنید. اطمینان حاصل کنید که اتصالات محکم و بدون نشتی هستند.
مرحله ۴: شروع وکیوم
پمپ وکیوم را روشن کنید و اجازه دهید تا فشار به حد مطلوب برسد. این مرحله ممکن است بین ۳۰ دقیقه تا چند ساعت طول بکشد بسته به حجم سیستم و قدرت پمپ.
مرحله ۵: پایش با میکرون گیج
در حین وکیوم، مقدار خلأ ایجادشده را با میکرون گیج کنترل کنید.
اگر فشار زیر ۵۰۰ میکرون پایدار شود، وکیوم موفقیت‌آمیز است.
اگر مقدار بالا برود (ریکاوری فشار)، احتمال وجود نشتی یا رطوبت وجود دارد.
مرحله ۶: تست استقامت (Holding Test)
پس از خاموش کردن پمپ، سیستم را برای ۱۰ الی ۲۰ دقیقه تحت نظر بگیرید. اگر فشار ثابت ماند، وکیوم صحیح انجام شده است. در غیر این صورت باید نشتی یا آلودگی بررسی شود.
خطاهای رایج در وکیوم
انجام وکیوم به ظاهر ساده است، اما خطاهای متداولی وجود دارد که حتی تکنسین‌های با تجربه هم ممکن است مرتکب شوند.
خطای ۱: عدم استفاده از میکرون گیج
بسیاری از تکنسین‌ها فقط به گیج فشار منیفولد بسنده می‌کنند. این اشتباه بزرگی است زیرا این گیج‌ها دقت کافی در محدوده خلأ عمیق ندارند.
خطای ۲: استفاده از پمپ با روغن آلوده
پمپ وکیوم با روغن کثیف نمی‌تواند فشار نهایی مناسب ایجاد کند. روغن باید شفاف و تمیز باشد و در صورت تغییر رنگ، تعویض شود.
خطای ۳: زمان ناکافی وکیوم
بعضی تکنسین‌ها به دلیل عجله یا صرفه‌جویی، زمان وکیوم را کوتاه می‌کنند. نتیجه این کار باقی‌ماندن رطوبت در سیستم و بروز مشکلات جدی در آینده است.
خطای ۴: نشتی در اتصالات شیلنگ‌ها
حتی کوچک‌ترین نشتی در اتصالات باعث ورود هوا به مدار می‌شود. همیشه از واشرهای سالم و اتصالات محکم استفاده کنید.
خطای ۵: عدم تست استقامت
خیلی‌ها پس از رسیدن به عدد موردنظر در میکرون گیج، پمپ را خاموش کرده و کار را تمام‌شده می‌دانند. اما تست استقامت برای اطمینان از عدم نشت و ماندگاری خلأ ضروری است.
پس از اینکه سیستم به‌درستی وکیوم شد و اطمینان حاصل کردیم که مدار تبرید عاری از رطوبت و هوای غیرقابل تقطیر است، نوبت به مرحله حیاتی بعدی می‌رسد: شارژ مبرد. این فرآیند یکی از حساس‌ترین کارها در سرویس و نصب
سیستم‌های تهویه و تبرید است. شارژ اشتباه مبرد می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند افزایش فشار بیش از حد، بازدهی پایین، مصرف برق بالا، یخ‌زدگی کویل‌ها و حتی خرابی کمپرسور شود.
به همین دلیل، یادگیری مراحل صحیح شارژ مبرد و همچنین شناخت خطاهای رایج در این فرآیند اهمیت زیادی دارد.
اصول شارژ مبرد
سه روش اصلی برای شارژ مبرد وجود دارد که هرکدام بسته به شرایط و نوع سیستم قابل استفاده هستند:
۱. روش وزنی (Weight Method)
این روش دقیق‌ترین و استانداردترین روش شارژ مبرد است. سازندگان دستگاه در پلاک مشخصات، مقدار دقیق مبرد مورد نیاز را بر حسب کیلوگرم یا پوند اعلام می‌کنند. با استفاده از ترازو دیجیتال، مبرد دقیقاً به همان اندازه وارد سیستم می‌شود.
۲. روش سوپر هیت (Superheat Method)
در این روش با اندازه‌گیری دمای مکش در لوله ساکشن و مقایسه با فشار مبرد، میزان سوپر هیت محاسبه می‌شود. شارژ باید به گونه‌ای انجام شود که مقدار سوپر هیت در محدوده توصیه‌شده توسط سازنده (معمولاً بین ۸ تا ۱۲ درجه سانتی‌گراد) قرار گیرد.
۳. روش ساب‌کولینگ (Subcooling Method)
این روش بیشتر در سیستم‌های انبساطی (TXV) استفاده می‌شود. با اندازه‌گیری دمای خط مایع و مقایسه با دمای اشباع در کندانسور، مقدار ساب‌کولینگ مشخص می‌شود. مقدار ایده‌آل معمولاً بین ۸ تا ۱۵ درجه سانتی‌گراد است.
مراحل گام‌به‌گام شارژ مبرد
مرحله ۱: آماده‌سازی تجهیزات
اطمینان از سلامت مانفولد گیج و ترازو دیجیتال.
بررسی نوع مبرد درج‌شده روی پلاک دستگاه.
استفاده از سیلندر مبرد مناسب و در صورت لزوم شیلنگ‌های مخصوص مبردهای جدید مثل R410A.
مرحله ۲: اتصال مانفولد به سیستم
شیلنگ آبی را به شیر فشار پایین (Suction) وصل کنید.
شیلنگ قرمز را به شیر فشار بالا (Discharge).
شیلنگ زرد را به سیلندر مبرد متصل کنید.
مرحله ۳: هواگیری شیلنگ‌ها
قبل از شروع شارژ، چند ثانیه مبرد را از شیلنگ آزاد کنید تا هوای موجود خارج شود. این کار مانع ورود هوا به مدار می‌شود.
مرحله ۴: شروع شارژ مبرد
اگر سیستم خاموش است و شارژ وزنی انجام می‌دهید، مبرد را به حالت مایع وارد کنید.
اگر سیستم در حال کار است، مبرد را به‌آرامی و به حالت گاز از سمت فشار پایین وارد کنید.
مرحله ۵: کنترل دما و فشار
در حین شارژ، همواره فشار گیج و دمای خط لوله‌ها را بررسی کنید. بسته به روش انتخابی (وزنی، سوپر هیت یا ساب‌کولینگ) مقدار شارژ را تنظیم کنید.
مرحله ۶: تکمیل شارژ و بستن اتصالات
پس از رسیدن به مقدار شارژ مناسب، شیرها را ببندید، شیلنگ‌ها را جدا کنید و اتصالات را با درپوش ببندید تا از نشت احتمالی جلوگیری شود.
خطاهای رایج در شارژ مبرد
خطای ۱: شارژ بیش از حد (Overcharging)
یکی از شایع‌ترین اشتباهات، تزریق بیش از حد مبرد است. این کار باعث افزایش فشار در مدار و کاهش راندمان سیستم می‌شود و به کمپرسور فشار زیادی وارد می‌کند.
خطای ۲: کم شارژ (Undercharging)
اگر مبرد کمتر از مقدار استاندارد تزریق شود، ظرفیت سرمایش یا گرمایش سیستم کاهش یافته و کمپرسور داغ می‌کند.
خطای ۳: عدم استفاده از ترازو دیجیتال
بعضی تکنسین‌ها فقط با تکیه بر فشار گیج اقدام به شارژ می‌کنند. این روش غیرعلمی است و معمولاً باعث شارژ نامناسب می‌شود.
خطای ۴: اشتباه در انتخاب نوع مبرد
استفاده از مبردی غیر از آنچه سازنده تعیین کرده می‌تواند باعث آسیب جدی به سیستم شود. همیشه نوع مبرد روی برچسب دستگاه را چک کنید.
خطای ۵: نادیده گرفتن شرایط محیطی
شارژ مبرد باید در شرایط دمایی مناسب و با توجه به بار واقعی سیستم انجام شود. در غیر این صورت نتایج اندازه‌گیری‌ها گمراه‌کننده خواهند بود.
خطای ۶: عدم توجه به سوپر هیت و ساب‌کولینگ
شارژ بر اساس فشار گیج به‌تنهایی کافی نیست. برای اطمینان از عملکرد صحیح، باید سوپر هیت یا ساب‌کولینگ بررسی شود.
نکات تکمیلی برای بهبود کیفیت شارژ
همیشه مبرد را به‌آرامی و مرحله‌به‌مرحله وارد کنید تا از شوک حرارتی به کمپرسور جلوگیری شود.
در صورت امکان از مبردهای جدیدتر و دوستدار محیط زیست استفاده کنید.
بعد از شارژ، عملکرد سیستم را برای چند دقیقه تحت نظر بگیرید تا مطمئن شوید فشار و دما در محدوده استاندارد قرار دارند.
از ثبت مقدار شارژ و نتایج تست‌ها در فرم سرویس غافل نشوید.
جمع‌بندی
شارژ مبرد یک فرآیند حساس است که نیاز به دقت بالا، ابزار استاندارد و دانش فنی دارد. روش وزنی دقیق‌ترین و ایمن‌ترین روش است، اما در کنار آن استفاده از روش‌های سوپر هیت و ساب‌کولینگ نیز در شرایط عملیاتی اهمیت زیادی دارد. خطاهای رایجی مانند شارژ بیش از حد، کم شارژ و عدم توجه به نوع مبرد می‌توانند خسارت‌های سنگینی به سیستم وارد کنند.
اگر قصد دارید تجهیزات استاندارد
تهویه مطبوع یا ابزارهای شارژ مبرد را تهیه کنید و یا نیاز به مشاوره تخصصی در زمینه نصب و سرویس سیستم‌های تبرید دارید، سایت فرااکسیژن بهترین انتخاب شماست. همین حالا برای خرید یا استعلام قیمت با شماره 09202720270 تماس بگیرید و از خدمات تخصصی این مجموعه بهره‌مند شوید.
تحویل سریع
ضمانت اصل بودن کالا
هفت روز هفته و 24 ساعته
_–_بخش_اول_893.jpg)
_891.jpg)
