هواسازها (Air Handling Units یا AHU) از تجهیزات اساسی در سیستم‌های تهویه مطبوع هستند که برای تأمین هوای پاک، تنظیم دما (۱۰-۲۵ درجه سانتی‌گراد)، رطوبت (۴۵-۶۵٪)، و فیلتراسیون پیشرفته (تا ۰.۳ میکرون) در محیط‌های حساس مانند صنایع غذایی و دارویی طراحی شده‌اند. این دستگاه‌ها با ظرفیت هوادهی ۵۰۰۰ تا ۵۰۰۰۰ مترمکعب بر ساعت، نقش کلیدی در حفظ کیفیت محصولات، رعایت استانداردهای بهداشتی (مانند GMP و HACCP)، و تضمین ایمنی پرسنل دارند. در صنایع غذایی، هواسازها از آلودگی میکروبی (مانند E. coli) و رشد قارچ (مانند Aspergillus) جلوگیری می‌کنند، در حالی که در صنایع دارویی، شرایط اتاق تمیز (کلاس A-D) را برای تولید داروهای استریل فراهم می‌سازند. انتخاب هواساز مناسب، به‌ویژه نوع هایژنیک، با متریال ضدخوردگی (استیل ۳۱۶)، فیلترهای هپا (H13-H14)، و کنترل دقیق (دقت ۰.۱ درجه و ۱٪ رطوبت)، می‌تواند راندمان تهویه را به ۸۵-۹۰٪ و عمر دستگاه را به ۲۰-۳۰ سال برساند.

 

این مقاله برای مدیران تأسیسات، مهندسان صنایع غذایی و دارویی، و تولیدکنندگان نوشته شده که به دنبال اطلاعات جامع درباره کاربرد هواسازها، انواع آن‌ها، الزامات فنی، مزایا و محدودیت‌ها، و نکات انتخاب و نگهداری در این صنایع هستند. در این متن، به تعریف هواساز و عملکرد آن، کاربردهای خاص در صنایع غذایی و دارویی، مقایسه با سایر سیستم‌ها، عوامل مؤثر بر عملکرد، و راهنمای انتخاب و نصب بهینه می‌پردازیم. هدف ما کمک به شما برای طراحی سیستمی کارآمد، بهداشتی، و مطابق با استانداردهای بین‌المللی است.

 

فروشگاه فرااکسیژن با ارائه هواسازهای هایژنیک و صنعتی از برندهای معتبر داخلی (مانند تهویه، سارآفرین) و خارجی (مانند کریر، تراین)، قطعات یدکی مانند فیلترهای هپا، کویل‌های مسی، و فن‌ها، و خدمات سرویس حرفه‌ای توسط تکنسین‌های مجرب، تضمین می‌کند که سیستم تهویه شما با حداکثر کارایی و انطباق با استانداردهای بهداشتی عمل کند. برای مشاوره، خرید هواساز، یا درخواست سرویس، با شماره 09202798980 تماس بگیرید یا به وب‌سایت فرااکسیژن مراجعه کنید.

 

هواساز چیست و چگونه کار می‌کند؟

هواساز دستگاهی یکپارچه است که برای تأمین هوای تازه، تنظیم دما (۱۰-۲۵ درجه)، رطوبت (۴۵-۶۵٪)، و حذف آلاینده‌ها (ذرات ۰.۳ میکرون و میکروب‌ها) طراحی شده است. این دستگاه در سیستم‌های تهویه مطبوع مرکزی، همراه با چیلر (برای سرمایش) یا بویلر (برای گرمایش)، عمل کرده و از طریق کانال‌کشی (گالوانیزه یا پلی‌اتیلن)، هوای مطبوع را به محیط‌های حساس مانند سالن‌های تولید غذا یا اتاق‌های تمیز دارویی توزیع می‌کند. هواسازهای هایژنیک، که برای صنایع غذایی و دارویی مناسب‌اند، با بدنه استیل (ضخامت ۱.۵-۲ میلی‌متر)، فیلترهای پیشرفته (هپا H13-H14)، و درزبندی کامل (کلاس D1)، از ورود آلودگی جلوگیری می‌کنند. مصرف برق هواسازها (۱-۲۰ کیلووات) و راندمان حرارتی (۷۵-۹۰٪) به ظرفیت و طراحی آن‌ها بستگی دارد.

 

انواع هواساز:

 

اجزای اصلی:

فن: سانتریفیوژ یا پلاگ (قدرت ۱-۱۵ اسب بخار، فشار ۵۰۰-۲۰۰۰ پاسکال).

کویل‌های سرمایشی/گرمایشی: لوله‌های مسی (قطر ۳/۸-۵/۸ اینچ) با فین‌های آلومینیومی (۸-۱۴ فین بر اینچ).

فیلترها: از فلزی (G2-G4) تا هپا/اولپا (H13-H14، جذب ۹۹.۹۷٪ ذرات ۰.۳ میکرون).

دمپرها: آلومینیومی یا استیل، برای کنترل هوای تازه و برگشتی.

سیستم رطوبت‌زنی/رطوبت‌زدایی: پاشش بخار (۵-۲۰ لیتر بر ساعت) یا کویل سرد (۴-۸ درجه).

بدنه: استیل ۳۱۶ یا گالوانیزه (ضخامت ۱.۵-۳ میلی‌متر) با عایق پلی‌اورتان (ضخامت ۲۵-۵۰ میلی‌متر).

 

نحوه کار:

هواساز هوای تازه (تا ۱۰۰٪) یا برگشتی را از طریق دمپرها دریافت کرده و پس از فیلتراسیون (حذف ۹۹.۹۷٪ ذرات ۰.۳ میکرون)، از کویل‌های سرمایشی (آب سرد ۶-۱۲ درجه) یا گرمایشی (آب گرم ۴۵-۶۰ درجه) عبور می‌دهد. فن، هوای مطبوع را با فشار ۵۰۰-۲۰۰۰ پاسکال به کانال‌کشی منتقل کرده و سیستم رطوبت‌زنی (بخار استریل) یا رطوبت‌زدایی (کویل سرد)، رطوبت را در محدوده ۴۵-۶۵٪ حفظ می‌کند. کنترلرهای دیجیتال (دقت ۰.۱ درجه و ۱٪ رطوبت) عملکرد را بهینه کرده و لامپ‌های UV (شدت ۱۰-۵۰ وات بر مترمربع) میکروب‌ها را حذف می‌کنند.

 

کاربرد هواساز در صنایع غذایی

صنایع غذایی، از تولید لبنیات و گوشت تا نان و شکلات، به محیطی پاک با دمای کنترل‌شده (۱۰-۲۰ درجه)، رطوبت مناسب (۵۰-۶۵٪)، و هوای عاری از آلودگی (زیر ۱۰۰۰ CFU/m³) نیاز دارند. هواسازهای هایژنیک با رعایت استانداردهای HACCP و ISO 22000، از آلودگی میکروبی (مانند Salmonella)، رشد قارچ (مانند Penicillium)، و انتقال ذرات (مانند گردوغبار) جلوگیری می‌کنند. این دستگاه‌ها کیفیت محصول را حفظ کرده و ماندگاری آن را افزایش می‌دهند (تا ۳۰٪).

 

نقش‌های اصلی در صنایع غذایی:

کنترل دما: حفظ دمای ۱۰-۲۰ درجه در سالن‌های تولید لبنیات (مانند پنیر) یا گوشت (برای جلوگیری از فساد).

تنظیم رطوبت: رطوبت ۵۰-۶۵٪ برای تولید نان (جلوگیری از خشک شدن خمیر) یا شکلات (جلوگیری از شکرک زدن).

فیلتراسیون پیشرفته: فیلترهای هپا (H13) ذرات ۰.۳ میکرون و میکروب‌ها (مانند E. coli) را حذف می‌کنند.

حذف بو: فیلترهای کربن فعال (ضخامت ۵-۱۰ سانتیمتر) بوهای نامطبوع (مانند آمونیاک در تولید ماهی) را جذب می‌کنند.

جلوگیری از آلودگی متقاطع: فشار مثبت (۱۰-۵۰ پاسکال) در سالن‌های تولید، ورود آلاینده‌ها از محیط‌های مجاور را متوقف می‌کند.

افزایش ماندگاری محصول: تهویه مناسب (تعویض هوا ۴-۶ بار در ساعت)، رشد میکروبی را تا ۵۰٪ کاهش می‌دهد.

 

کاربردهای خاص:

تولید لبنیات: هواسازهای هایژنیک با فیلتر هپا و لامپ UV (کلاس ISO 7)، برای تولید ماست و پنیر.

صنایع گوشتی: هواساز با کویل سرد (دمای ۴-۸ درجه) و رطوبت‌زدایی برای سردخانه‌های گوشت.

نان و شیرینی: هواساز با رطوبت‌زنی بخار (۵-۱۰ لیتر بر ساعت) برای حفظ کیفیت خمیر.

بسته‌بندی مواد غذایی: هواساز با فشار مثبت (۲۰-۳۰ پاسکال) برای جلوگیری از ورود گردوغبار.

 

چالش‌ها:

رطوبت بالا (بالای ۸۰٪): خوردگی بدنه گالوانیزه (ضخامت ۱.۵-۲ میلی‌متر) در تولید ماهی یا لبنیات.

تمیزکاری مکرر: فیلترها (هر ۳-۶ ماه) و کویل‌ها (هر ۱۲ ماه) نیاز به شستشو دارند (هزینه ۵-۲۰ میلیون تومان سالانه).

مصرف انرژی: هواسازهای هایژنیک (۵-۲۰ کیلووات) هزینه برق را افزایش می‌دهند (۱۰-۵۰ میلیون تومان سالانه).

 

کاربرد هواساز در صنایع دارویی

صنایع دارویی، از تولید قرص و آمپول تا واکسن، به اتاق‌های تمیز (کلاس A-D بر اساس ISO 14644-1) با دمای ۲۰-۲۵ درجه، رطوبت ۴۵-۵۵٪، و هوای عاری از میکروب (زیر ۱۰۰ CFU/m³) نیاز دارند. هواسازهای هایژنیک با رعایت استانداردهای GMP (Good Manufacturing Practice) و USP، شرایط استریل را فراهم کرده و از آلودگی متقاطع (مانند ذرات دارویی) جلوگیری می‌کنند. این دستگاه‌ها کیفیت داروها را تضمین کرده و ایمنی بیماران را تأمین می‌کنند.

 

نقش‌های اصلی در صنایع دارویی:

فیلتراسیون استریل: فیلترهای هپا/اولپا (H14، جذب ۹۹.۹۹۷٪ ذرات ۰.۳ میکرون) برای اتاق‌های تمیز کلاس A (تولید آمپول).

کنترل دما و رطوبت: دمای ۲۰-۲۵ درجه و رطوبت ۴۵-۵۵٪ برای تولید قرص (جلوگیری از تخریب مواد فعال).

فشار مثبت: فشار ۱۵-۴۵ پاسکال در اتاق‌های تمیز، از ورود آلاینده‌ها (مانند گردوغبار) جلوگیری می‌کند.

حذف میکروب‌ها: لامپ‌های UV (شدت ۲۰-۵۰ وات بر مترمربع) و فیلترهای هپا، باکتری‌ها (مانند Staphylococcus) را حذف می‌کنند.

گردش هوای بالا: تعویض هوا ۲۰-۴۰ بار در ساعت در کلاس A، برای حفظ استریلیتی.

کنترل آلودگی متقاطع: درزبندی کامل (کلاس D1) و فیلترهای چندمرحله‌ای، انتقال ذرات دارویی را متوقف می‌کنند.

 

کاربردهای خاص:

تولید آمپول و واکسن: هواساز با فیلتر اولپا (H14) و فشار مثبت (۴۵ پاسکال) برای کلاس A.

تولید قرص: هواساز با فیلتر هپا (H13) و رطوبت‌زدایی (۴۵-۵۵٪) برای کلاس C.

بسته‌بندی دارویی: هواساز با فیلتر کربن فعال برای حذف بوهای شیمیایی (مانند VOCs).

آزمایشگاه‌های تحقیقاتی: هواساز با لامپ UV و کنترل دقیق (دقت ۰.۱ درجه) برای محیط‌های حساس.

 

چالش‌ها:

هزینه اولیه بالا: هواسازهای هایژنیک (۵۰۰ میلیون تا ۲ میلیارد تومان) گران‌تر از صنعتی (۱۲۵-۱.۲ میلیارد تومان) هستند.

نگهداری پیچیده: تعویض فیلترهای هپا (هر ۶-۱۲ ماه، هزینه ۵-۱۵ میلیون تومان) و کالیبراسیون کنترلرها (هر ۱۲ ماه).

استانداردهای سختگیرانه: انطباق با GMP و ISO 14644-1 نیاز به بازرسی منظم دارد (هزینه ۱۰-۵۰ میلیون تومان سالانه).

مقایسه هواساز با سایر سیستم‌های تهویه

هواساز در برابر فن کویل:

ظرفیت: هواساز (۵۰۰۰-۵۰۰۰۰ مترمکعب بر ساعت) برای فضاهای بزرگ، فن کویل (۲۰۰-۲۰۰۰ CFM) برای فضاهای کوچک.

هوای تازه: هواساز تا ۱۰۰٪ هوای تازه تأمین می‌کند، فن کویل بیشتر هوای برگشتی را بازچرخش می‌کند.

فیلتراسیون: هواساز با فیلترهای هپا (H13-H14)، فن کویل با فیلترهای G2-G4.

رطوبت‌زنی: هواساز سیستم رطوبت‌زنی/زدایی دارد، فن کویل خیر.

 

هواساز در برابر اگزاست فن:

عملکرد: هواساز دما، رطوبت، و فیلتراسیون را تنظیم می‌کند، اگزاست فن فقط هوا را تخلیه می‌کند.

کاربرد: هواساز برای اتاق‌های تمیز، اگزاست فن برای تخلیه آلاینده‌ها (مانند دود).

هزینه: هواساز (۱۲۵-۲۰۰۰ میلیون تومان) گران‌تر از اگزاست فن (۵-۱۰۰ میلیون تومان).

 

هواساز در برابر کولر گازی:

سیال کاری: هواساز از آب سرد/گرم، کولر گازی از مبرد (R410a).

فیلتراسیون: هواساز با فیلترهای هپا برای صنایع حساس، کولر گازی با فیلترهای ساده.

کاربرد: هواساز برای صنایع بزرگ، کولر گازی برای فضاهای کوچک.

 

مزایا و معایب هواساز در صنایع غذایی و دارویی

 

مزایا:

فیلتراسیون پیشرفته: جذب ۹۹.۹۹۷٪ ذرات ۰.۳ میکرون با فیلترهای هپا/اولپا.

کنترل دقیق: دما (دقت ۰.۱ درجه) و رطوبت (دقت ۱٪) برای انطباق با GMP و HACCP.

فشار مثبت: جلوگیری از آلودگی متقاطع (فشار ۱۵-۴۵ پاسکال).

حذف میکروب‌ها: لامپ‌های UV و فیلترهای هپا، میکروب‌ها را تا ۹۹.۹٪ حذف می‌کنند.

افزایش کیفیت محصول: کاهش آلودگی میکروبی (تا ۵۰٪) و ماندگاری محصول (تا ۳۰٪).

انعطاف‌پذیری: مناسب برای سالن‌های تولید، بسته‌بندی، و اتاق‌های تمیز.

 

معایب:

هزینه اولیه بالا: ۵۰۰ میلیون تا ۲ میلیارد تومان برای هواسازهای هایژنیک.

مصرف انرژی: ۵-۲۰ کیلووات، هزینه برق ۱۰-۵۰ میلیون تومان سالانه.

نگهداری پیچیده: تعویض فیلترها (هر ۶-۱۲ ماه) و تمیزکاری کویل‌ها (هر ۱۲ ماه).

فضای نصب: نیاز به فضای بزرگ (۲۰-۵۰ مترمربع) و کانال‌کشی (هر متر ۵۰۰-۲ میلیون تومان).

 

عوامل مؤثر بر عملکرد هواساز

کیفیت فیلترها: فیلترهای هپا/اولپا (H13-H14) راندمان را به ۹۹.۹۹۷٪ می‌رسانند.

متریال بدنه: استیل ۳۱۶ (ضخامت ۱.۵-۲ میلی‌متر) در برابر رطوبت (۸۰٪) و اسیدها مقاوم است.

فن: فن‌های پلاگ (بدون تسمه) با بالانس دینامیکی، نویز را به ۳۵-۴۵ دسی‌بل کاهش می‌دهند.

کویل‌ها: کویل‌های مسی (۴-۶ ردیف) با فین‌های موج‌دار (۱۲-۱۴ فین بر اینچ) راندمان حرارتی را به ۸۵٪ می‌رسانند.

کنترلرها: کنترلرهای دیجیتال (دقت ۰.۱ درجه) عملکرد را بهینه می‌کنند.

نصب: تراز نبودن (انحراف بیش از ۱ درجه) یا تهویه ناکافی (جریان زیر ۵ متر بر ثانیه) راندمان را کاهش می‌دهد.

 

نکات انتخاب و نصب هواساز

محاسبه ظرفیت: ظرفیت (مترمکعب بر ساعت) را بر اساس حجم محیط (طول × عرض × ارتفاع) و نرخ تعویض هوا (۴-۶ بار برای غذایی، ۲۰-۴۰ بار برای دارویی) محاسبه کنید.

نوع هواساز: هایژنیک با فیلتر هپا و بدنه استیل برای صنایع حساس.

فیلتراسیون: هپا/اولپا (H13-H14) برای اتاق‌های تمیز، کربن فعال برای حذف بو.

رطوبت‌زنی/زدایی: بخار استریل (۵-۲۰ لیتر بر ساعت) برای غذایی، کویل سرد (۴-۸ درجه) برای دارویی.

نویز: زیر ۳۵ دسی‌بل برای اتاق‌های تمیز، تا ۴۵ دسی‌بل برای سالن‌های تولید.

متریال: استیل ۳۱۶ برای مقاومت در برابر رطوبت (۸۰٪) و شستشو (مواد شوینده pH ۲-۱۲).

کانال‌کشی: کانال‌های گالوانیزه یا استیل (هر متر ۵۰۰-۲ میلیون تومان) با عایق الاستومری (ضخامت ۹-۱۳ میلی‌متر).

نصب: تراز لیزری (دقت ۰.۱ درجه) و فاصله ۱-۲ متر از موانع (هزینه ۱۰-۵۰ میلیون تومان).

نگهداری: تعویض فیلترها (هر ۶-۱۲ ماه) و تمیزکاری کویل‌ها (هر ۱۲ ماه، هزینه ۵-۲۰ میلیون تومان).

مشاوره: با کارشناسان فرااکسیژن (09202798980) برای انتخاب و نصب بهینه مشورت کنید.

 

نتیجه‌گیری

هواسازهای هایژنیک با فیلتراسیون پیشرفته (هپا H13-H14)، کنترل دقیق دما (۱۰-۲۵ درجه) و رطوبت (۴۵-۶۵٪)، و فشار مثبت (۱۵-۴۵ پاسکال)، نقش حیاتی در صنایع غذایی و دارویی دارند. در صنایع غذایی، این دستگاه‌ها با جلوگیری از آلودگی میکروبی (تا ۵۰٪) و افزایش ماندگاری محصول (تا ۳۰٪)، کیفیت را تضمین می‌کنند. در صنایع دارویی، هواسازها شرایط اتاق تمیز (کلاس A-D) را برای تولید داروهای استریل فراهم می‌سازند. هزینه اولیه بالا (۵۰۰ میلیون تا ۲ میلیارد تومان) و نگهداری پیچیده از محدودیت‌های آن‌هاست، اما انتخاب هواساز مناسب (مانند کریر یا سارآفرین)، نصب حرفه‌ای (تراز ۰.۱ درجه)، و سرویس منظم (هر ۶-۱۲ ماه)، راندمان را به ۸۵-۹۰٪ و عمر دستگاه را به ۲۰-۳۰ سال می‌رساند.

 

فروشگاه فرااکسیژن با تأمین هواسازهای استاندارد، قطعات یدکی مانند فیلترهای هپ، کویل‌ها، و فن‌ها، و ارائه خدمات سرویس حرفه‌ای، همراه شماست تا سیستم تهویه شما همیشه کارآمد و مطابق با استانداردهای HACCP و GMP باشد. برای خرید هواساز، یافت سرویس خدمات (، یا مشاوره در انتخاب دستگاه مناسب، با شماره 09202798980 تماس بگیرید یا به وب‌سایت فرااکسیژن مراجعه کنید. با فرااکسیژن، کیفیت هوا و ایمنی محصولات شما همیشه تضمین‌شده است!