هواساز (Air Handling Unit) یکی از کلیدی‌ترین تجهیزات سیستم تهویه مطبوع در بیمارستان‌هاست. وظیفه اصلی آن تأمین هوای تازه، فیلتراسیون، تنظیم رطوبت و دما برای بخش‌های حساس بیمارستان مثل اتاق‌های عمل، بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) و بخش بستری است.
انتخاب نوع هواساز به‌طور مستقیم بر راندمان انرژی، کیفیت هوای داخلی و حتی سطح ایمنی بیماران و کادر درمان اثر می‌گذارد. در این میان، دو نوع اصلی هواساز یعنی آب‌خنک (Water-Cooled) و هواخنک (Air-Cooled) بیشترین استفاده را دارند.
این مقاله به بررسی مقایسه‌ای راندمان این دو نوع در کاربرد بیمارستانی می‌پردازد تا مدیران تاسیسات و تصمیم‌گیران بتوانند انتخاب بهینه‌تری داشته باشند.
نحوه عملکرد
در هواسازهای آب‌خنک، منبع خنک‌کننده یک چیلر آب‌خنک است. این چیلر آب سرد را تولید کرده و آن را به کویل‌های هواساز می‌فرستد. هوای عبوری از روی کویل خنک شده و به فضاهای مختلف بیمارستان منتقل می‌شود.
مزایا
راندمان بالا در آب‌وهوای گرم: چون از برج خنک‌کن استفاده می‌شود، کارایی سیستم در مناطق گرم و خشک یا گرم و مرطوب بیشتر است.
پایداری عملکرد: به دلیل ظرفیت بالاتر، سیستم برای بیمارستان‌های بزرگ مناسب‌تر است.
مصرف برق کمتر در مقایسه با هواخنک (در ظرفیت مشابه).
عمر طولانی‌تر تجهیزات به‌واسطه خنک‌کاری مؤثرتر.
معایب
نیاز به برج خنک‌کننده و مصرف زیاد آب.
هزینه نصب و نگهداری بالاتر.
وابستگی به شرایط آب شهری و تأثیر بحران کم‌آبی.
نحوه عملکرد
در هواسازهای هواخنک، فرآیند سرمایش از طریق چیلر هواخنک انجام می‌شود. این چیلر گرما را مستقیماً به هوای بیرون دفع می‌کند و نیازی به برج خنک‌کننده ندارد.
مزایا
نصب ساده‌تر و سریع‌تر بدون نیاز به برج خنک‌کن.
مصرف آب نزدیک به صفر که برای بیمارستان‌ها در مناطق کم‌آب مزیت بزرگی است.
نیاز کمتر به فضای نصب و تجهیزات جانبی.
هزینه نگهداری پایین‌تر.
معایب
راندمان پایین‌تر نسبت به آب‌خنک به‌خصوص در مناطق بسیار گرم.
افزایش مصرف برق در بارهای پیک تابستان.
کاهش طول عمر کمپرسورها به دلیل کارکرد در دماهای بالاتر محیط.
اهمیت راندمان در بیمارستان
راندمان سیستم تهویه مطبوع در بیمارستان صرفاً به معنای صرفه‌جویی انرژی نیست. بلکه به‌طور مستقیم به:
کیفیت هوای اتاق‌های عمل،
جلوگیری از انتقال عفونت‌های بیمارستانی،
و تأمین آسایش بیماران و کادر درمان مرتبط است.
برای مثال، اگر هواساز راندمان مناسبی نداشته باشد، دمای داخلی یا رطوبت نسبی اتاق‌های عمل دچار نوسان می‌شود که می‌تواند جان بیمار را به خطر بیندازد.
مقایسه اولیه راندمان در شرایط ایران
در شهرهایی مثل تهران، مشهد و اصفهان که منابع آب محدود است، هواساز هواخنک انتخاب بهتری از نظر صرفه‌جویی آب خواهد بود.
در مناطق گرم و مرطوب مثل بندرعباس یا اهواز، هواساز آب‌خنک راندمان انرژی بالاتری دارد و هزینه برق کمتری تحمیل می‌کند.
تحلیل فنی جریان انرژی در بیمارستان‌ها
بیمارستان‌ها از نظر مصرف انرژی جزو ساختمان‌های پرمصرف محسوب می‌شوند. بر اساس آمار جهانی، حدود ۴۰ تا ۶۰ درصد مصرف انرژی بیمارستان‌ها مربوط به سیستم‌های تهویه مطبوع است. بنابراین انتخاب نوع هواساز می‌تواند تفاوت زیادی در هزینه‌ها و کیفیت خدمات ایجاد کند.
راندمان آب‌خنک
ضریب عملکرد (COP) چیلرهای آب‌خنک معمولاً بالاتر از ۵ است.
این یعنی برای هر واحد برق مصرفی، ۵ واحد سرمایش تولید می‌شود.
در نتیجه، در بارهای طولانی‌مدت مثل بیمارستان‌ها، آب‌خنک کاراتر است.
راندمان هواخنک
COP چیلرهای هواخنک در بهترین شرایط بین ۳ تا ۴ است.
در مناطق گرم، به‌دلیل دمای بالای محیط، راندمان حتی کمتر می‌شود.
اما به دلیل حذف برج خنک‌کن، هزینه نگهداری کاهش می‌یابد.
مقایسه هزینه‌های عملیاتی
هزینه آب مصرفی و نگهداری برج خنک‌کن بالاست.
اما در مصرف برق صرفه‌جویی دارد.
برای بیمارستان‌های بزرگ و دائمی اقتصادی‌تر است.
هزینه اولیه کمتر.
مصرف برق بیشتر.
در بیمارستان‌های کوچک یا مناطقی که آب کمیاب است، گزینه بهتری است.
اثرات زیست‌محیطی
هواسازهای آب‌خنک: مصرف بالای آب می‌تواند فشار مضاعفی بر منابع آبی وارد کند.
هواسازهای هواخنک: مصرف برق بیشتر منجر به انتشار غیرمستقیم گازهای گلخانه‌ای از نیروگاه‌ها می‌شود.
بنابراین انتخاب باید بر اساس شرایط اقلیمی و منابع در دسترس انجام گیرد.
مطالعه موردی (Case Study)
بیمارستان الف (تهران)
ظرفیت ۴۰۰ تخت.
نصب هواسازهای آب‌خنک همراه با برج خنک‌کن.
نتیجه: کاهش هزینه برق ۲۰٪ اما افزایش مصرف آب شهری.
بیمارستان ب (یزد)
ظرفیت ۱۵۰ تخت.
نصب هواسازهای هواخنک.
نتیجه: صرفه‌جویی در مصرف آب و هزینه نگهداری، اما افزایش هزینه برق حدود ۱۵٪.
این مطالعات نشان می‌دهد که هیچ راه‌حل واحدی وجود ندارد و شرایط محلی نقش کلیدی دارد.
آینده هواسازهای بیمارستانی
ترکیب سیستم‌های هیبریدی: برخی بیمارستان‌ها به سمت استفاده از سیستم‌های ترکیبی آب‌خنک و هواخنک می‌روند.
استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر: ترکیب هواسازها با برق خورشیدی یا سیستم‌های بازیافت حرارت.
هوشمندسازی کنترل‌ها: سیستم‌های BMS برای مدیریت راندمان لحظه‌ای و کاهش آلاینده‌های هوایی.
جمع‌بندی
هواساز آب‌خنک راندمان انرژی بالاتری دارد اما مصرف آب و هزینه نگهداری بیشتری ایجاد می‌کند.
هواساز هواخنک نصب ساده‌تر، مصرف آب کمتر و هزینه اولیه پایین‌تری دارد اما در مصرف برق ضعیف‌تر عمل می‌کند.
انتخاب بین این دو باید بر اساس:
ظرفیت بیمارستان،
شرایط اقلیمی،
هزینه‌های انرژی محلی،
و استراتژی مدیریت مصرف آب و برق انجام شود.
خدمات فرااکسیژن
برای انتخاب بهترین سیستم هواساز متناسب با نیاز بیمارستان، مشاوره تخصصی ضروری است. تیم فرااکسیژن با تجربه در پروژه‌های بیمارستانی، می‌تواند بهترین راهکار را پیشنهاد دهد.
📞 همین امروز برای مشاوره رایگان یا استعلام قیمت با شماره 09202720270 تماس بگیرید.
تحویل سریع
ضمانت اصل بودن کالا
هفت روز هفته و 24 ساعته
